Porównania te wskazują, że okresem krytycznym jest nie tyle moment przejścia na emeryturę, ile czas bezpośrednio go poprzedzający. Ludzie stają się wówczas podnieceni i niepokoją się trudnościami i skutkami przerwania pracy. Wpływ procesu starzenia się i problemy przejścia do stanu emerytalnego pojawiają się w różny sposób i w różnym okresie wieku (por. rozdz. III, str. 81). A jednak to nie starość jest okresem trudnym, najtrudniejszym dla ludzi jest sam proces „stawania się człowiekiem starym”.
Ludzie, którzy we wczesnych latach życia byli dziećmi żywymi i zdolnymi, w okresie dorosłości są lepiej przystosowani, zdrowsi psychicznie, nie wykazują skłonności do samobójstwa, nie wymagają pomocy psychiatrycznej, a życie ich jest lepsze i bogatsze (26). Zdrowsi i zdolniejsi ludzie w starszym wieku posiadają wiele cech, świadczących o ich lepszym osobistym przystosowaniu. Skłonni są doceniać korzyści wieku starszego i okresu już wolnego od pracy zawodowej witedy, gdy posiadają duże doświadczenie i umiejętności, a są wolni od odpowiedzialności i kłopotów. Zachowują zdolność samodzielnego myślenia, łatwość rozwiązywania problemów praktycznych i wiążą ich wspólne zainteresowania z wieloma ludźmi. Jednocześnie ci sami ludzie częściej skarżą się na swą pracę, na żony i dzieci, ulegają pewnym obsesjom i niepokojom. Może to być konsekwencją faktu, że są bardziej związani z życiem i ludźmi, a niepowodzenia i frustracje przeżywają ostrzej niż ludzie, u których powiązania te już osłabły.
